opposites and contraries: Difference between revisions

From Lojban
Jump to navigation Jump to search
No edit summary
 
(6 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
==Opposites & Contraries==
==Opposites==
The distinction between opposites ('''da de dukti'''), traceable to William Blake (if not earlier), can be discerned in Lojban in a shadowy way. Simply put, opposites undo each other ("hot"-to-"cold") while contraries form two parts of a whole ("left" or "right"). The metaphors of [[binary thinking]] tend not to take cognizance of this distinction, which is essential to clear reasoning. But which of these two classes the pair fits into depends on perspective; someone could just as rightly claim that "left" and "right" cancel each other out, as directions, and "hot" and "cold" are the two ends of the heat spectrum, making them parts of a whole. Thus the distinction is arbitrary, not absolute. It's akin to the physical phenomenon of energy sometimes being thought of as a particle and other times as a wave; neither type is actually distinguishable in nature, they are only different ways to envision the same concept.
Opposites ('''da de dukti''') are about opposite ends of scales like "hot" versus "cold".
==List==
{| class="wikitable"
|-
|xlali || xamgu
|-
|ruble || tsali
|-
|mutce || milxe
|-
|jetnu || jitfa
|-
|nandu || frili
|-
|balvi || purci
|-
|nenri || bartu
|-
|jmive || morsi
|-
|masno || sutra
|-
|gusni || manku
|-
|tordu || clani
|-
|sampu || pluja
|-
|zmadu || mleca
|-
|cnita || gapru
|-
|pritu || zunle
|-
|sipna || cikna
|-
|jmina || vimcu
|-
|ricfu || pindi
|-
|cnino || slabu
|-
|citno || laldo
|-
|jibni || darno
|-
|bebna || prije
|-
|clira || lerci
|-
|carmi || kandi
|-
|berti || snanu
|-
|stuna || stici
|-
|crane || trixe
|-
|tilju || linto
|-
|glare || lenku
|-
|sudga || cilmo
|-
|kanro || bilma
|-
|slami || jilka
|-
|smaji || cladu
|-
|caxno || condi
|-
|ganlo || kalri
|-
|dizlo || galtu
|-
|loldi || drudi
|-
|ganra || jarki
|-
|rotsu || cinla
|-
|palci || vrude
|-
|tisna || kunti
|-
|frica || dunli
|-
|drata || mintu
|-
|zabna || mabla
|-
|fliba || snada
|-
|gubni || sivni
|-
|rarna || rutni
|-
|junri || xalbo
|-
|xendo || kusru
|-
|racli || fenki
|}
 
== Contrasts ==
 
{| class="wikitable"
|-
|gunta || bandu
|-
|danlu || spati
|-
|tcadu || nurma
|-
|mensi || bruna
|-
|bersa || tixnu
|-
|dunra || crisa
|-
|vensa || critu
|-
|cerni || vanci
|-
|donri || nicte
|-
|xekri || blabi
|-
|preti || danfu
|-
|xance || jamfu
|-
|birka || tuple
|-
|fatci || cfika
|-
|nanla || nixli
|-
|nanmu || ninmu
|}
==Dubious cases==
{| class="wikitable"
|-
 
|cirko || facki
 
|-
 
|cirko || cpacu
 
|-
 
|jdari || ranti
 
|-
 
|sepli || kansa
 
|-
 
|sepli || jorne
 
|-
 
|krasi || fanmo
 
|-


Contraries ('''da de te vlina''') are about propositions.
|drani || srera
==List==
 
|-
 
|cnici || kalsa


<tab class=wikitable>
|-
cmalu barda
nanmu ninmu
nanla nixli
xlali xamgu
ruble tsali
mutce milxe
jetnu jitfa
pritu zunle
fatci cfika
birka tuple
xance jamfu
preti danfu
nandu frili
balvi purci
nenri bartu
jmive morsi
masno sutra
gusni manku
tordu clani
sampu pluja
xekri blabi
zmadu mleca
cnita gapru
sipna cikna
donri nicte
cerni vanci
jmina vimcu
ricfu pindi
cnino slabu
jibni darno
bebna prije
vensa critu
dunra crisa
clira lerci
carmi kandi
berti snanu
stuna stici
crane trixe
bersa tixnu
mensi bruna
tilju linto
glare lenku
sudga cilmo
kanro bilma
tcadu nurma
slami jilka
danlu spati
smaji cladu
caxno condi
ganlo kalri
dizlo galtu
loldi drudi
ganra jarki
rotsu cinla
palci vrude
tisna kunti
frica dunli
drata mintu
zabna mabla
fliba snada
gubni sivni
rarna rutni
junri xalbo
gunta bandu
xendo kusru
racli fenki
</tab>


|kukte || kurki


==Dubious cases==
|}
<tab class=wikitable>
cirko facki
cirko cpacu
jdari ranti
sepli kansa
sepli jorne
krasi fanmo
drani srera
cnici kalsa
kukte kurki
</tab>

Latest revision as of 15:54, 5 December 2020

Opposites

Opposites (da de dukti) are about opposite ends of scales like "hot" versus "cold".

List

xlali xamgu
ruble tsali
mutce milxe
jetnu jitfa
nandu frili
balvi purci
nenri bartu
jmive morsi
masno sutra
gusni manku
tordu clani
sampu pluja
zmadu mleca
cnita gapru
pritu zunle
sipna cikna
jmina vimcu
ricfu pindi
cnino slabu
citno laldo
jibni darno
bebna prije
clira lerci
carmi kandi
berti snanu
stuna stici
crane trixe
tilju linto
glare lenku
sudga cilmo
kanro bilma
slami jilka
smaji cladu
caxno condi
ganlo kalri
dizlo galtu
loldi drudi
ganra jarki
rotsu cinla
palci vrude
tisna kunti
frica dunli
drata mintu
zabna mabla
fliba snada
gubni sivni
rarna rutni
junri xalbo
xendo kusru
racli fenki

Contrasts

gunta bandu
danlu spati
tcadu nurma
mensi bruna
bersa tixnu
dunra crisa
vensa critu
cerni vanci
donri nicte
xekri blabi
preti danfu
xance jamfu
birka tuple
fatci cfika
nanla nixli
nanmu ninmu

Dubious cases

cirko facki
cirko cpacu
jdari ranti
sepli kansa
sepli jorne
krasi fanmo
drani srera
cnici kalsa
kukte kurki